آشنایی با انواع سقف ساختمانی + مزایا و کاربرد آن ها

سقف یک جزء حیاتی از هر ساختمان است که نقش حیاتی در تضمین استحکام و پایداری کلی ساختار دارد. طراحی و ساخت سقف برای مقاومت در برابر عوامل خارجی مختلف مانند وزن بدن، نیروی باد و سایر عناصر محیطی ضروری است. علاوه بر این، ساختار سقف همچنین می تواند بر آکوستیک داخل ساختمان تأثیر بگذارد و بر کیفیت و توزیع صدا در فضا تأثیر بگذارد.

یک سقف با طراحی خوب باید دارای چندین ویژگی کلیدی باشد، از جمله دوام بالا، عایق حرارتی و صوتی موثر و همچنین مقاومت در برابر نشتی. علاوه بر این، سقف  به عنوان خط جداکننده بین سطوح مختلف ساختمان عمل می کند و با روند رو به افزایش ساخت ساختمان های چند طبقه، اهمیت سقف مستحکم و قابل اعتماد بیش از هر زمان دیگری برجسته شده است.

انواع سقف ساختمانی

سقف ساختمان ها نقش مهمی در حفاظت از سازه ها در برابر عوامل محیطی مختلف مانند باران، برف، باد و نور خورشید دارند. آنها اجزای ضروری هستند که به حفاظت و دوام کلی ساختمان کمک می کنند.

انواع مختلفی از سقف ها وجود دارد که هر کدام با ویژگی ها و اهداف خاصی طراحی شده اند. این سبک های مختلف سقف نیازهای مختلف معماری و ترجیحات زیبایی شناختی را برآورده می کند و طیف وسیعی از گزینه ها را برای سازندگان و صاحبان خانه فراهم می کند.

•       سقف تیرچه بلوک
•       سقف تیرچه کرومیت
•       سقف وافل
•       سقف دال بتنی
•       سقف کامپوزیت فلزی
•       سقف عرشه فولادی
•       سقف طاق ضربی
•       سقف پیش تنیده
•       سقف یوبوت
•       سقف کوبیاکس
•       سقف فولادی روفیکس (Roofix)

جدول مقایسه انواع سقف ساختمان

	یوبوت	تیرچه بلوک	دال تیر	تیرچه فلزی	عرشه فولادی	پیش تنیده	وافل
امکان اجرا برای دهانه بالای 10 متر	دارد	ندارد	دارد	دارد	ندارد	دارد	دارد
سرعت اجرا	متوسط	متوسط	کم	زیاد	زیاد	کم	زیاد
سهولت اجرا	متوسط	متوسط	کم	زیاد	متوسط	کم	زیاد
ارتعاش سقف	ندارد	کم	ندارد	کم	دارد	متوسط	ندارد
مقاومت در برابر حریق	زیاد	متوسط	زیاد	متوسط	متوسط	کم	متوسط
مقاومت در برابر انتقال صوت	زیاد	متوسط	متوسط	متوسط	متوسط	متوسط	متوسط
هزینه اجرا	متوسط	کم	متوسط	متوسط	زیاد	زیاد	زیاد
نیاز به اجرای سقف کاذب	ندارد	ندارد	دارد	ندارد	دارد	ندارد	دارد
هزینه ی کلی برای دهانه بلند	متوسط	زیاد	زیاد	متوسط	زیاد	زیاد	زیاد

سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک روشی متداول در ساخت و ساز در کشور ما است که از تیرآهن، بلوک، بتن، میلگرد حرارتی و میلگرد تقویتی استفاده می شود. در ساخت این نوع سقف ها از انواع تیرآهن و بلوک از جمله سفالی، سیمانی و بتنی به همراه بلوک های پاشنه شنی و پاشنه سفالی استفاده شده است.

تیرچه ها به عنوان تیرهای ثانویه عمل می کنند و بین آنها با بلوک ها پر می شود. این نوع سقف معمولاً در سازه های مختلفی مانند ساختمان های اسکلت فلزی، آجری و بلوکی استفاده می شود. ماهیت سبک سقف تیرچه بلوک امکان یکپارچگی کامل را فراهم می کند و استفاده از بلوک به جای بتن به مقرون به صرفه بودن آن می افزاید.

مزایا و معایب سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک چندین مزیت از جمله مقاومت بالا در برابر رطوبت، صدا، گرما، آتش، باد و زلزله را ارائه می دهد. علاوه بر این، مواد مورد استفاده منجر به سرعت اجرا بالا و ساختار سبک وزن می شود.

با این حال، معایبی نیز برای سقف تیرچه بلوک وجود دارد. برای دهانه های بزرگ مناسب نیست و نمی توان چندین سقف را به طور همزمان نصب کرد.

سقف تیرچه کرومیت

سقف تیرچه کرومیت گونه ای از سقف تیرچه بلوک است که از تیرهای فلزی با جان باز استفاده می کند. فضاهای بین تیرها با موادی مانند پلی استایرن، بلوک سیمانی یا کامپوزیت پر می شود که عایق را فراهم می کند و وزن کلی سازه را کاهش می دهد.

تیرچه کرو میت ساخته شده از ورق های فولادی برش خورده و میله های تقویتی است که به صورت عمودی در فواصل معین قرار می گیرند تا وزن سقف و بارهای وارده را تحمل کنند. سپس بلوک ها بین تیرها قرار می گیرند و با بتن پر می شوند و عایق صدا و حرارت را افزایش می دهند.

سقف تیرچه کرومیت بدون نیاز به شمع بندی، صلبیت و استحکام بالایی دارد که منجر به سرعت اجرای سریعتر در مقایسه با سایر انواع سقف می شود. ماهیت سبک وزن آن به کارایی و محبوبیت کلی این سیستم سقف در شیوه های ساخت و ساز مدرن کمک می کند.

سقف وافل

سقف وافل، همچنین به عنوان سقف مشبک شناخته می شود، سقف ساختمانی است که با استفاده از سیستم دال گلدانی ساخته می شود. به دلیل مقرون به صرفه بودن و فرآیند نصب سریع، معمولاً در سازه های مختلف مانند بیمارستان ها، پارکینگ های سرپوشیده، فرودگاه ها، ایستگاه ها و سوله های صنعتی استفاده می شود.

در حالی که سقف های وافل مزایای متعددی مانند سرعت ساخت و ساز سریع دارند، اما با معایبی نیز همراه هستند. اینها عبارتند از

•       عایق نامناسب حرارت و سرما
•       نیاز به بتن با کیفیت بالا
•       انتقال آسان صدا ( عایق صوتی نیستند)

سقف دال بتنی

سقف های دال بتنی به دلیل استحکام و دوام خود شناخته می شوند و آنها را به گزینه ای محبوب برای پروژه های مختلف ساختمانی از جمله ساختمان های مسکونی تبدیل می کند. در حالی که آنها مزایای بلندمدتی مانند مقاومت در برابر لرزش، زلزله، صدا و گرما را ارائه می دهند، اما نیاز به آماده سازی کامل دارند و نصب آنها می تواند چالش برانگیز باشد.

از مزایای انتخاب سقف دال بتنی می توان به طول عمر، روند اجرای سریع و مقرون به صرفه بودن آن اشاره کرد که در نهایت باعث کاهش هزینه های کلی پروژه می شود.

از طرفی سقف های دال بتنی با وجود مقاومت خمشی و برشی خوب، دارای معایبی از جمله مقاومت کششی کم و وزن زیاد هستند. در انتخاب این نوع سقف برای ساختمان باید به این عوامل دقت کرد.

سقف کامپوزیت فلزی

سقف کامپوزیت، گونه ای از سقف های اسکلت فلزی، فولاد و بتن را ترکیب می کند تا استحکام فوق العاده ای در مقاومت در برابر نیروهای خارجی ایجاد کند. در نتیجه قیمت پروفیل فولادی مستقیماً بر هزینه کلی این سقف ها تأثیر می گذارد.

مزایا و معایب سقف کامپوزیت فلزی

مزایای سقف های کامپوزیت فلزی متعدد است. نصب این سقف ها آسان، مقرون به صرفه بوده و امکان بتن ریزی چندین سقف را به طور همزمان فراهم می کند. علاوه بر این، آنها دارای سرعت اجرای بالا، کاهش مصرف فولاد، کاهش وزن نهایی سقف نسبت به انواع دیگر و افزایش سختی و استحکام سقف بدون نیاز به شمع بندی هستند.

با این حال، سقف های کامپوزیت فلزی مجموعه ای از معایب خود را دارند. آنها ممکن است با قاب های بتنی سازگار نباشند و شرایط آب و هوایی منطقه می تواند به خراب شدن آنها کمک کند. علاوه بر این، این سقف ها در اجرای دهانه های طولانی دارای محدودیت هایی هستند و ممکن است در طول زمان به دلیل خزش بتن دچار تغییر شکل شوند.

سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی با استفاده از تکنیک های مدرن ساخت و ساز به دلیل اجرای سریع آن در بین پیمانکاران محبوبیت پیدا کرده است. این سقف با استفاده از ورق های گالوانیزه، فلاشینگ، بتن، میلگرد و ناودانی، به طور گسترده در پروژه های ساختمانی معاصر مورد استفاده قرار می گیرد و جایگزین مناسبی برای سازه های تیرآهن سنتی در ساختمان های مسکونی است.

این نوع سقف امکان پوشش همزمان سقف و بتن ریزی چندین طبقه را فراهم می کند و آن را به گزینه ای کاربردی برای پروژه های مختلف ساختمانی تبدیل می کند.

مزایا و معایب سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی دارای چندین مزیت است، از جمله تسریع در تکمیل پروژه، کاهش استفاده از بتن و کاهش وزن سازه. علاوه بر این، این نوع سقف مقاومت بالایی در برابر فعالیت های لرزه ای و خطرات آتش سوزی از خود نشان می دهد و جذابیت آن را در پروژه های ساختمانی افزایش می دهد.

سقف عرشه فولادی علیرغم مزایایی که دارد، دارای معایب خاصی است، مانند چالش در اجرا در چارچوب بتنی و حساسیت به خوردگی فلز. علاوه بر این، وجود ورق های فلزی این سیستم سقف را در برابر خطرات آتش سوزی آسیب پذیر می کند. بنابراین، باید اقدامات پیشگیرانه برای افزایش مقاومت در برابر آتش سقف های عرشه فولادی در ساختمان های مستعد آتش سوزی انجام شود.

سقف طاق ضربی

سقف طاق ضربی، زمانی یکی از روش های رایج برای پوشش سازه های سقف بود اما به دلیل عدم مقاومت آن منسوخ شده است. این نوع سقف با استفاده از تیرهای ثانویه موازی و عمود بر دو تیر موازی ساخته می شود که معمولاً در ساخت آن از مصالحی مانند آجر، گچ و خاک استفاده می شود.

سقف طاق ضربی اجرای نسبتاً سریع و آسان به ویژه هنگام استفاده از ملات گچ و خاک را ارائه می دهد. علاوه بر این، سقف طاق‌ ضربی می‌تواند ظاهری زیبا و سنتی را به فضا ارائه دهد، به‌ویژه زمانی که از آجر با کیفیت و ملات رنگی استفاده می‌شود.

با این حال، معایبی نیز در مورد سقف های طاق دار وجود دارد. استفاده از آجر و ملات باعث وزن قابل توجهی می شود که می تواند بر سازه ساختمان فشار وارد کند. سقف های طاق ضربی برای دهانه های بلند مناسب نیستند و برای دهانه های بیش از 4 متر، تیرهای تقویت کننده لازم است. علاوه بر این، در برابر زلزله مقاومت چندانی ندارند و می‌توانند در معرض تخریب در طی رویدادهای لرزه‌ای باشند.

سقف پیش تنیده

سقف پیش تنیده یک روش ساخت و ساز پیشرفته است که اخیراً به کشور معرفی شده است و طیف وسیعی از مزایا و چالش ها را ارائه می دهد. برخلاف سقف‌های سنتی، سقف‌های پیش تنیده شامل قرار دادن کابل‌ها در داخل دال‌های بتنی، کاهش وزن سازه و به حداقل رساندن نیاز به ستون‌ها می‌شود و آن‌ها را برای سازه‌هایی مانند پارکینگ‌ها که فضاهای باز ضروری هستند، ایده‌آل می‌کند.

اما اجرای سقف های پیش تنیده خالی از اشکال نیست. این فرآیند پیچیده و پرهزینه است و به تخصص، تجهیزات و اقدامات کنترل کیفیت دقیق در سرتاسر نیاز دارد. علاوه بر این، تعمیرات سقف‌های پیش تنیده به دلیل وجود کابل‌ها در بتن، تعمیر و نگهداری را به یک نکته مهم برای این سازه‌های نوآورانه تبدیل می‌کند.

 سقف کوبیاکس

سقف کوبیاکس در سال های اخیر به دلیل طراحی مدرن و استفاده نوآورانه از گوی های توخالی دو طرفه برای کاهش مصرف بتن مورد استقبال قابل توجهی در صنعت ساخت و ساز قرار گرفته است.

سقف کوبیاکس در حالی که شبیه به دال دو طرفه است، روش ساخت کارآمدتری را ارائه می دهد. سقف های کوبیاکس علیرغم مزایایی که دارد، به دلیل هزینه بالا و سرعت اجرای پایین تر، کمتر در ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرند و آن ها را برای پروژه های صنعتی و تجاری مناسب تر می کند.

 سقف روفیکس

سقف روفیکس همان سقف کامپوزیت است که از یک صفحه فلزی مشبک معروف به روفیکس به جای تخته ها یا ورق های سنتی به عنوان قالب استفاده می کند که ساختار دائمی را تضمین می کند.

روفیکس، یک ورق گالوانیزه با ضخامت 0.7 تا 0.8 میلی متر، به دلیل ماهیت مشبک بودن، اتصال قوی با مخلوط بتن را تسهیل می کند و در نتیجه ظرفیت تحمل بار برای سقف را افزایش می دهد.

حفظ فاصله حداکثر 80 سانتی متری بین تیرهای فرعی در طول بتن ریزی برای جلوگیری از کمانش روفیکس تحت وزن بتن بسیار مهم است.

هنگام بتن ریزی سقف های روفیکس، کنترل نسبت آب به سیمان برای جلوگیری از سست شدن بتن و جلوگیری از تجمع بتن در یک منطقه برای جلوگیری از آسیب احتمالی روفیکس در اثر بارهای زیاد ضروری است.

اجزای کلیدی این نوع سقف شامل روفیکس، آرماتور و بتن است که مزایایی مانند سهولت نصب و ساخت سریع را ارائه می دهد، اگرچه ماهیت مصرفی روفیکس هزینه کلی سقف را اندکی افزایش می دهد.

سقف کاذب

سقف های سبک ساختمانی مانند سقف های کاذب معمولاً پس از نصب لوله های برق نصب می شوند. مصالحی مانند سقف کناف، پی وی سی و رابیتس معمولاً برای سقف های کاذب استفاده می شود که از الیاف پلیمری، مش، گچ و مواد افزودنی تشکیل شده است. این سقف ها به دلیل سبک بودن، دوام در برابر حرارت و رطوبت و نصب سریع شناخته شده اند. آنها را می توان به راحتی بین تیرها ادغام کرد و به سقف اصلی متصل کرد تا پایانی یکپارچه داشته باشد.

جمع بندی نهایی

پیشرفت های فناوری طیف وسیعی از گزینه های سقف ساختمان را به همراه داشته است که هر کدام ویژگی ها و مزایای منحصر به فرد خود را دارند. برای اطمینان از اینکه مناسب ترین و کارآمدترین انتخاب برای هر پروژه خاص انجام می شود، اطلاع از انواع مختلف سقف ها ضروری است.