معماری ایرانی به عنوان یکی از غنی ترین و متنوع ترین سبک های معماری در سطح جهانی شناخته می شود. در طول قرن‌ها، معماران ایرانی از تکنیک‌های ابداعی برای ساختن ساختمان‌های خیره‌کننده و زیبایی‌شناختی، با در نظر گرفتن دقیق شرایط اقلیمی و کمبود چوب و در عین حال استفاده از مصالح آجری در دسترس استفاده کرده‌اند.
از ویژگی های بارز معماری ایرانی استفاده برجسته از آجرکاری در ساخت و سازهای آن است. آجر به عنوان یک مصالح ساختمانی اساسی در ایران به کار می رود که در جنبه های متعددی مانند دیوارها، اطراف در و پنجره، نما و عناصر تزئینی مختلف کاربرد دارد.
فنون آجر چینی در معماری ایرانی از قرون گذشته تا به امروز تکامل قابل توجهی داشته و طیف وسیعی از سبک ها را به نمایش گذاشته است. از آجرچینی های ساده و بدون زیور که در محیط های سنتی روستایی یافت می شود تا طرح های پیچیده و هنری که در معماری شهری و بناهای تاریخی دیده می شود، تنوع روش های آجرچینی مشهود است.
منظور از آجرچینی چیست ؟
اصطلاح آجرچینی به چیدمان و قرارگیری این مصالح در ساختمان اطلاق می شود. در صنعت نما، روش آجرکاری برای اطمینان از یکپارچگی سازه و پایداری ساختمان بسیار مهم است. این تکنیک توزیع یکنواخت بارها را در یک منطقه وسیع‌تر تسهیل می‌کند. آجری چینی مناسب برای کاربردهای مختلف از جمله دیوارهای آجری، سنگفرش و نماهای بتنی وجود دارد. با این حال، طرح های معاصر از آجر چینی وجود دارند که راه حل مقرون به صرفه تری ارائه می دهد. این رویکرد مدرن نیاز به ملات و بندکشی را از بین می‌برد و در نتیجه ظاهری جذاب به وجود می آورد که سریع‌تر نصب می‌شود و کمتر مستعد مشکلاتی مانند پوسته شدن و ترک خوردن است.
انواع آچر چینی
آجرچینی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین بخش‌های ساخت‌وساز در معماری است. در ساخت دیوارها و ساختمان‌ها، نحوه چیدمان و اتصال آجرها نقش کلیدی در استحکام، زیبایی و عملکرد نهایی سازه دارد. در این مقاله به بررسی انواع آجرچینی پرداخته و ویژگی‌های هر یک را توضیح می‌دهیم.
آجرچینی فخر و مدین
فخر در لغت به معنای سفال پخته و مدین به معنی حفره است. در روش فخر و مدین که به آن آجرچینی مشبک نیز گویند؛ با ایجاد حفره‌هایی در آجر که عموما به شکل 6 ضلعی یا لوزی هستند علاوه بر ایجاد اشکال هندسی، زیبایی منحصر به فردی نیز به ساختمان می‌دهد. از آجرکاری فخر و مدین علاوه بر نمای بیرونی ساختمان، برای نمای داخلی و پارتیشن‌بندی یا دیوارهای جداکننده هم استفاده می‌شود.
آجرچینی حصیری (بادبزنی)
آجرچینی بادبزنی شامل تقسیم نمای ساختمان به مربع های کوچکتر است که آجرها به صورت افقی و عمودی در داخل آن قرار می گیرند. استفاده از آجرچینی حصیری (بادبزنی) امکان ایجاد الگوهای برجسته و هنرمندانه در نمای ساختمان را فراهم می کند.
چیدمان سیستماتیک آجرها در فرم‌های مستطیلی به ظاهری منسجم و زیبایی‌شناختی کمک می‌کند. به طور معمول، این تکنیک در مناطق خاصی از نما اعمال می شود تا علاقه بصری را افزایش دهد. با تغییر جهت آجرها و ترکیب طیف وسیعی از رنگ ها، می توان به طرح های زیادی دست یافت.
علاوه بر این، این روش حس عمق و حجم را به نما اضافه می کند و ظاهر کلی آن را غنی می کند. آجرکاری حصیری علاوه بر مزایای زیبایی شناختی، مزایای عملی نیز دارد. قرارگیری متقارن و قفل شدن آجرها دوام نما را افزایش می دهد و مقاومت بیشتری در برابر شرایط نامساعد جوی ایجاد می کند.
آجرچینی هشت و گیر (خفته رفته)
تکنیک آجرچینی هشت و گیر شامل استفاده از دو آرایش مجزا از آجرها است، که در آن “هشت” نشان دهنده موقعیت برجسته و “گیر” نشان دهنده موقعیت فرورفته است. این رویکرد سنتی چیدمان آجری منجر به یک نمای بصری چشمگیر می شود، زیرا ارتفاع متناوب آجرها سایه های جذابی را ایجاد می کند که جذابیت کلی زیبایی شناختی را افزایش می دهد.
با به کارگیری این روش، معماران و طراحان می توانند انواع طرح های نوآورانه را با آجرچینی کشف کنند و در نتیجه جذابیت بصری نمای بیرونی ساختمان را افزایش دهند.
آجرچینی هره
هره چینی یک تکنیک خاص آجرچینی است که در آن آجرها به طور منظم در مجاورت یکدیگر قرار می گیرند و اجازه می دهند ضلع های 5 سانتی متری آن ها به طور برجسته در بیرون نمایش داده شوند.
این پیکربندی تضمین می کند که سطح قابل مشاهده از طول و ارتفاع یا عرض و ارتفاع آجرها تشکیل شده است. آجر چینی برای تزیین بخش‌های مختلف سازه، از جمله بخش‌های بالایی و پایینی دیوار و همچنین نواحی اطراف یا بالا و پایین پنجره‌ها و درها استفاده می‌شود.
آجرچینی به روش کله‌راست
الگوی آجر چینی کله راسته که معمولاً به عنوان پیوند کله راسته از آن یاد می شود، یکی از رایج ترین تکنیک های مورد استفاده در ساخت دیوار است. این روش شامل چیدمان متناوب آجرها در هر ردیف است که در یک زاویه خاص قرار گرفته اند که جذابیت زیبایی شناسی دیوار را افزایش می دهد. گنجاندن آجرهای رنگی در این طرح می تواند تاثیر بصری نمای ساختمان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
آجرچینی به روش راسته
راسته چینی آجر یک تکنیک ساخت و ساز است که با قرار دادن عمودی آجرها مشخص می شود. در این رویکرد، بسیار مهم است که آجرها مستقیماً روی هم قرار نگیرند، زیرا این یکپارچگی ساختاری دیوار را افزایش می‌دهد. هم در شروع و هم در پایان فرآیند ساخت، نیم آجر استفاده می شود.
این روش نه تنها به دلیل دوام آن شناخته شده است، بلکه در ساخت بناهای تاریخی و فرهنگی از جمله کاخ ها، مساجد، معابد و نماهای معماری قابل توجه به دلیل شکل زیبایی که به سازه می دهد، رواج دارد. آجرکاری در جهت‌های مختلف نشان‌دهنده یک عمل ساده و گسترده است که با در نظر گرفتن ویژگی‌های ذاتی آجر، می‌توان آن را در ساختمان‌های متعدد مشاهده کرد.
آجرچینی نیما نیم
روش آجرچینی نیما نیم نشان دهنده سبک خاصی از رگه چینی مستقیم است و به عنوان محبوب ترین الگو در آجرکاری شناخته می شود. در این طرح، ردیف پایین آجرها به صورت استراتژیک قرار گرفته اند تا با مرکز رگه عمودی ردیف بالا همراستا شوند، که منجر به یک الگوی آجری ثابت می شود که معمولاً در نمای ساختمان های متعدد به کار می رود.
آجرچینی مشبک جناغی
در روش آجرچینی مشبک جناغی، آجرها با زاویه 45 درجه نسبت به سطح و در زاویه قائم نسبت به یکدیگر قرار می گیرند. به طور خاص، در آجرچینی مشبک جناغی، آجرها به صورت متوالی در یک الگوی جناغی چیده می شوند و جهت عمود بر قطر دیوار را حفظ می کنند.
بهترین روش آجرچینی چیست؟
تعیین چیدمان بهینه برای نمای آجری تا حد زیادی وابسته به ترجیحات شخصی و ویژگی های خاص فضای مورد نظر است. مهم است که بدانیم که هم طراحی‌های معاصر و هم طراحی‌های سنتی، پیکربندی‌های زیبایی‌شناختی را ارائه می‌دهند که می‌تواند ظاهر محیط‌های مسکونی، تجاری یا شهری را بهبود بخشد.
انتخاب نوع آجرچینی به عواملی مانند نوع سازه، محل قرارگیری دیوار، نیاز به استحکام و زیبایی بستگی دارد. هر یک از روش‌های آجرچینی دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند و بسته به نیاز و سلیقه می‌توان از آن ها بهره‌برداری کرد. توجه به اصول صحیح آجرچینی می‌تواند تأثیر بسزایی در دوام و پایداری سازه داشته باشد.
جمع‌بندی
با آشنایی با سبک های مختلف و تکنیک های چیدمان موجود برای نماهای آجری، چه برای ساختمان ها و چه آپارتمان ها، برای تصمیم گیری آگاهانه آماده خواهید شد. اگر برای انتخاب آجر مناسب یا الگوی چیدمان و همچنین اطلاعاتی در مورد نوع آجرچینی مناسب برای نما به راهنمایی نیاز دارید، لطفاً با تیم ما تماس بگیرید آماده کمک به شما خواهند بود.
